Archiwum Państwowe w Warszawie

Oddział w Mławie: zasób

• 
• 

Pod względem zawartości źródłowej, jednymi z bogatszych i cenniejszych materiałów są akta urzędów administracji ogólnej i specjalnej różnego szczebla, od gromadzkiego do wojewódzkiego. Dokumentują rozwój życia społecznego, politycznego, gospodarczego, oświatowego i kulturalnego na obszarze tej części Północnego Mazowsza. Na wyróżnienie w tej grupie zasługują akta zespołu Urząd Powiatowy Mławski z lat 1868-1914, a więc wytworzone przez carską administrację zaborczą. Podkreślają ponadto nadgraniczny charakter powiatu mławskiego. Poza tym zachowało się niewiele akt urzędów z okresu zaborów dotyczących tego regionu. Bogate pod względem treściowym są zespoły starostw powiatowych oraz wydziałów i rad powiatowych z lat 1945-1950 w Mławie i Ciechanowie. Pomimo stosunkowo niskiego stanu zachowania, prezentują obraz walki o władzę i jej utrwalenie w początkowym okresie "polski ludowej".
Kolejne rozdziały historii PRL znajdują się w aktach prezydiów rad narodowych, a następnie urzędów i rad narodowych wszystkich szczebli. Dzieje województwa ciechanowskiego zawarte są w aktach Urzędu Wojewódzkiego w Ciechanowie oraz Wojewódzkiej Rady Narodowej w Ciechanowie z lat 1975-98.

Oddział posiada bogate zbiory akt sądowych i instytucji wymiaru sprawiedliwości, pośród których szczególnym bogactwem informacji do badania stosunków społecznych i gospodarczych w mieście i na wsi, wyróżniają się akta notarialne z lat 1810-1952 i hipoteczne z lat 1797 - 1974. W szczególności odzwierciedlają procesy przekształcania własności ziemskiej i kształtowania stosunków kapitalistycznych w gospodarce na obszarze powiatów ciechanowskiego, mławskiego, działdowskiego i żuromińskiego. Ponad sto zespołów liczą akta metrykalne i stanu cywilnego kilku wyznań z powiatów ciechanowskiego, działdowskiego, mławskiego, płońskiego, przasnyskiego i zuromińskiego z lat 1808-1900. Uzupełnienie stanowią sumariusze metryk z lat 1660-1808, sporządzone w latach 1854/55, występujące w 20 parafiach powiatów mławskiego i żuromińskietgo.

Pracownia naukowa mławskiego odziału APW

W grupie akt instytucji i organizacji na szczególne wyróżnienie zasługuje zespół Komendy Obwodu Mławskiego ZWZ i AK z lat 1941- 1944 obrazujący organizację i działalność zbrojnego podziemia podczas II Wojny Światowej.
Szczątkowo zachowały się akta miast i cechów liczące około 1400 ja. z lat 1821-1950. Akta miejskie dotyczą miast: Ciechanowa, Działdowa, Mławy i Żuromina, a cechy Działdowa, Mławy i Żuromina.
Materiały geodezyjno-kartograficzne pochodzą z lat 1842 - 1974 i składają się z planów, map i operatów technicznych. Zostały wytworzone przez kilka różnych urzędów i instytucji agrarnych i dotyczą przebudowy ustroju rolnego w drodze parcelacji majątków, scalenia gruntów i likwidacji serwitutów.
Dokumentacja techniczna występuje głównie w aktach wydziałów budownictwa, urbanistyki i architektury Prezydiów Powiatowych Rad Narodowych w Mławie, Ciechanowie, Żurominie i Działdowie oraz w zespole Akta miasta Mławy, referat techniczny Zarządu Miejskiego z lat 1920-1939.
Zmikrofilmowano dotychczas tylko księgi stanu cywilnego obejmujące akta urodzin, małżeństw i zgonów z lat 1808-1865 powiatów ciechanowskiego, mławskiego i żuromińskiego.

Poza wymienionymi powyżej grupami dokumentacji, zasób oddziału uzupełniają: akta zakładów i przedsiębiorstw, spółdzielni i związków spółdzielczych, związków zawodowych, partii politycznych, organizacji młodzieżowych, banków i instytucji finansowych oraz szkół.